De KNMG trekt op basis van de evaluatie van de richtlijn Preventief Medisch Onderzoek de steun in voor deze richtlijn (zie nieuwsbericht KNMG). De kwaliteitscriteria zijn te globaal en bieden onvoldoende bescherming tegen risico’s. Commerciële aanbieders van preventief medisch onderzoek onderschrijven de richtlijn niet. Aanbieders voelen zich niet gehouden aan naleving van de criteria en bieden te weinig evenwichtige informatie over nut, noodzaak en risico’s van preventief medisch onderzoek. Het is realistischer om passende wet- en regelgeving in te voeren om burgers te beschermen tegen risico’s van commercieel preventief medisch onderzoek.
De KNMG richtlijn Preventief Medisch Onderzoek had tot doel om burgers tegen de risico’s van preventief medisch onderzoek te beschermen zoals het bieden van schijnzekerheid, het veroorzaken van onrust en mogelijke fysiek belastende of zelfs risicovolle vervolgonderzoeken zonder medische noodzaak. Tegelijkertijd diende de richtlijn artsen handvatten te bieden om effectieve, verantwoorde medische zorg te geven. In de praktijk bleek de richtlijn hierin tekort te schieten.
Conclusies en aanbevelingen uit KNMG Eindrapportage Autorisatie, Beheer, Implementatie, Evaluatie Multidisciplinaire Richtlijn Preventief Medisch Onderzoek, KNMG, 30 maart 2017 (p. 8)
Op basis van de evaluatie is de KNMG tot de volgende conclusies gekomen.
- Goed en zinvol preventief medisch onderzoek kan een belangrijke bijdrage leveren aan de volksgezondheid. Onjuist geïndiceerd, onjuist uitgevoerd en onjuist geïnterpreteerd preventief medisch onderzoek schaadt het individu (onrust, straling, schijnzekerheid) en de samenleving (onnodige kosten voor aanvullend onderzoek en zorg).
- De term ‘richtlijn’ is feitelijk onjuist; het betreft een breed kwaliteitskader. De scope daarvan is niet duidelijk en de richtlijn voldoet niet aan de huidige eisen van richtlijnontwikkeling.
- De gehanteerde kwaliteitscriteria zijn te globaal, niet praktisch toepasbaar en bieden onvoldoende bescherming aan burgers tegen de risico’s die verbonden kunnen zijn aan een preventief medisch onderzoek.
- Het certificeren van preventief medisch onderzoek bleek niet mogelijk.
- Aanbieders van preventief medisch onderzoek onderschrijven de richtlijn niet. Burgers willen tegen eigen betaling vrije toegang hebben tot preventief medisch onderzoek in het kader van een check van de gezondheid ter geruststelling. De kwaliteitscriteria van de richtlijn sluiten niet aan op de wensen van burgers.
- Preventief medisch onderzoek maakt geen deel uit van de basisverzekering. De eisen die zorgverzekeraars stellen aan aanbieders om preventief medisch onderzoek op te nemen in aanvullende verzekeringen zijn niet duidelijk.
Aanbevelingen
- Zorg voor wet- en regelgeving om burgers te beschermen tegen risico’s van preventief medisch onderzoek.
- Preventief medisch onderzoek behoort alleen binnen de context van gerichte screening plaats te vinden en uitsluitend uitgevoerd te worden door een erkende zorgverleners.
- Per preventief medisch onderzoek / test dient objectieve, begrijpelijke voorlichting beschikbaar te zijn over nut, doelgroep en wetenschappelijk bewijs.